Polish Adaptation and Validation of The Physical Appearance Comparison Scale (PACS) - an Analysis Among Young People in Late Adolescence in The Context of Obesity

WSTĘP: Skala PACS jest szeroko stosowanym w badaniach zagranicznych narzędziem służącym do oceny tendencji do porównywania własnego wyglądu w sytuacjach społecznych. Osoby o skłonności do dokonywania takich porównań wykazują wyższy poziom niezadowolenia ze swojego ciała i większą skłonność do problemowego jedzenia. CEL PRACY: Głównym celem pracy była adaptacja skali PACS. Dokonano oceny struktury czynnikowej i rzetelności jej polskiej wersji. W ramach oceny trafności oceniono związek PACS ze wskaźnikami rozwoju płciowego, wskaźnikiem masy ciała (BMI), czynnikami psychospołecznymi i zachowaniami związanymi z jedzeniem. MATERIAŁ I METODY: Dane pochodziły z internetowego badania problemowych zachowań żywieniowych prowadzonego przez Instytut Matki i Dziecka w roku szkolnym 2014/2015. Analizy obejmują 1285 uczniów II klas szkół ponadgimnazjalnych (47,2% chłopców), w średnim wieku 17,59 lat (SD=0,39). Przeprowadzono eksploracyjną i konfirmacyjną analizę czynnikową kwestionariusza PACS. Za pomocą testu Kruskala-Wallisa lub korelacji r Pearsona oceniono związek PACS z postrzeganym tempem dojrzewania płciowego, BMI, obrazem ciała (BIS), samooceną masy ciała, poczuciem własnej wartości (RSES), poczuciem własnej wartości w relacjach społecznych (SPPA-SSE), problemowym sposobem jedzenia (TFEQ-13). Metodą regresji liniowej oszacowano wpływ PACS na wybrane zmienne w grupach BMI, jako badanie efektu moderacji. WYNIKI: Za optymalną uznano skróconą 3-itemową polską wersję skali (PACS-PL). Posiada ona wysoką rzetelność (alfa-Cronbacha=0,868), a główny czynnik wyjaśnia 79,1% wariancji wyników skali. Model prezentuje wysokie wartości wskaźników dopasowania: χ 2 = 1,144 (df=1, p=0.285), GFI=0,999, AGFI=0,996, CFI=1,000, NFI=0,999, TLI-1,000, RMSEA=0,011. Dziewczęta prezentują silniejszą tendencję do porównywania wyglądu z innymi. Skala PACS-PL wykazuje spodziewane relacje z czynnikami rozwoju, psychospołecznymi i behawioralnymi, a związek jest silniejszy wśród dziewcząt. Wykazano, że indeks PACS-PL jest silniejszym predyktorem niezadowolenia z ciała i niższego poczucia własnej wartości w grupie otyłych nastolatków. WNIOSKI: Polska wersja kwestionariusza PACS-PL jest wiarygodnym i trafnym narzędziem do oceny tendencji do porównywania wyglądu z innymi w grupie nastolatków. Tematyka porównań społecznych wyglądu powinna stanowić element działań profilaktycznych związanych z akceptacją ciała i poczuciem własnej wartości, zwłaszcza wśród nastolatków z nadmiarem masy ciała.