Dietary Patterns in Toddlers with Excess Weight. the 2016 Pitnuts Study

WPROWADZENIE: Prawidłowy wzór żywienia dziecka warunkuje jego optymalny rozwój, obniża ryzyko rozwoju chorób wieku dziecięcego, a w dorosłości chorób dietozależnych, w tym otyłości. CEL: Analiza wzorów żywienia dzieci w wieku 1-3 lata z nadmiarem masy ciała w odniesieniu do głównych składowych modelu bezpiecznego żywienia obejmujących organizację posiłków (częstość spożycia), dobór produktów (spożycie żywności), wartość energetyczną i odżywczą diet dzieci. MATERIAŁ I METODY: Badanie przeprowadzono w 2016 r. na reprezentatywnej ogólnopolskiej próbie dzieci w wieku 5-36 miesięcy (n=1059). Do analizy wzorów żywienia włączono 173 dzieci w wieku 13-36 miesięcy z nadmiarem masy ciała (BMI-z-score >1 SD). Ich stan odżywienia oceniono na podstawie wskaźnika BMI wystandaryzowanego do referencyjnych siatek rozwoju dzieci 0-5 lat WHO (BMI z-score). Do oceny sposobu żywienia wykorzystano 3-dniowe zapisy diet dzieci. Wzory żywienia dzieci z nadmiarem masy ciała określono za pomocą analizy skupień (metoda k-średnich), do której włączono zmienne (n=11) dotyczące średniego dziennego spożycia mleka i przetworów mlecznych (w tym mleka krowiego, mleka modyfikowanego, mlecznych produktów – jogurty, deserki), produktów zbożowych (pieczywa, kasz i ryżu, płatków śniadaniowych), a także wędlin, tłuszczów, cukru i słodyczy, owoców, nektarów oraz soków. WYNIKI: Wyodrębniono trzy grupy dzieci z nadmiarem masy ciała różniących się wzorami żywienia. W grupie pierwszej (n=58) podstawą żywienia dzieci było mleko modyfikowane oraz gotowa żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci. Ten wzór żywienia dzieci określono jako „baby food diet”. W grupie drugiej znalazło się 33 dzieci, które spożywały głównie mleko krowie, przetwory mleczne, produkty zbożowe (pieczywo, kasze, ryż i płatki). Ten wzór żywienia określono jako „milk and cereals diet”. W grupie trzeciej znalazło się 82 dzieci, których wzór żywienia charakteryzował się wysokim spożyciem pieczywa, wędlin i tłuszczu, a także słodyczy, soków i owoców („sandwich and sugar diet”). Średnie spożycie warzyw i owoców przez dzieci z nadmiarem masy ciała, we wszystkich skupieniach, było zdecydowanie niższe od zalecanych ilości. W przeprowadzonym badaniu w dietach większości dzieci stwierdzono nadmiar energii, białka, sodu, a także witamin z grupy B i sacharozy oraz niedobór – wapnia, błonnika, wit. D, E, a także DWKT, jodu i potasu, w odniesieniu do zaleceń (normy żywienia). Dzieci młodsze o wzorze żywienia „baby food diet”, z uwagi na udział żywności wzbogacanej (np. mleko modyfikowane, kaszki) miały korzystniej zbilansowaną dietę w odniesieniu do modelu bezpiecznego żywienia (normy żywienia). Diety dzieci starszych – w trzecim roku życia, charakteryzowały się zróżnicowanym doborem produktów będących źródłem białka i węglowodanów (mleko, płatki, mięso, pieczywo, wędliny, cukier ze słodkich napojów, deserów mlecznych i soków). WNIOSKI: Wyodrębnione wzory żywienia małych dzieci z nadmiarem masy ciała odbiegają od składowych modelu bezpiecznego żywienia w zakresie doboru produktów, jak i profilu składników pokarmowych.